kzmbim
İnternette gezinirken neredeyse her saniye farkında olmadan kullandığımız bir protokol var: HTTP (Hypertext Transfer Protocol). Bu protokol, web sayfalarının kullanıcılarla buluşmasında köprü görevi görür. Ancak bu köprünün arkasında genellikle gözden kaçan önemli bir detay daha vardır: 80 numaralı TCP portu.
Peki nedir bu 80/TCP HTTP protokolü? Ne işe yarar? Güvenli midir? İşte tüm detaylarıyla…
🔌 HTTP Nedir?
HTTP, istemci (genellikle web tarayıcısı) ile sunucu (web sitesi barındıran sunucu) arasındaki veri alışverişini sağlayan bir protokoldür. En temel haliyle; bir kullanıcı bir web sitesine girdiğinde, tarayıcı HTTP protokolü aracılığıyla sunucuya bir istek gönderir. Sunucu da bu isteğe karşılık olarak HTML, CSS, JavaScript gibi dosyaları geri gönderir ve sayfa tarayıcıda görüntülenir.
🌐 80 Numaralı Port Ne İşe Yarar?
Bilgisayar sistemlerinde her servis belirli bir port (kapı) numarası üzerinden çalışır. TCP 80, HTTP’nin varsayılan olarak kullandığı bağlantı noktasıdır. Yani bir web sitesine “http://” ile başlayan bir bağlantı yaptığınızda, aslında tarayıcınız bu siteyle 80 numaralı port üzerinden iletişime geçer.
Örneğin:
http://www.orneksite.com
adresine bağlanırken istemci, sunucuya TCP 80 portu üzerinden bir HTTP isteği gönderir.
⚙️ HTTP Nasıl Çalışır?
HTTP, istemci-sunucu modeline göre işler. Basitçe şu adımlar izlenir:
- Tarayıcı, hedef sunucuya bir HTTP isteği gönderir.
- Sunucu, bu isteği işler ve HTTP yanıtı üretir.
- Yanıt, tarayıcı tarafından alınır ve sayfa görüntülenir.
📨 Örnek HTTP İsteği:
GET /index.html HTTP/1.1
Host: www.orneksite.com
📦 Örnek HTTP Yanıtı:
HTTP/1.1 200 OK
Content-Type: text/html
Content-Length: 1024
<html>...</html>
🔍 HTTP’nin Temel Özellikleri
- Stateless (Durumsuz): Her istek birbirinden bağımsızdır.
- Metin tabanlıdır: Mesajlar insanlar tarafından okunabilir yapıdadır.
- Kolay uygulanabilir ve genişletilebilir: Başlıklarla birçok farklı veri tipi taşınabilir.
🖥️ HTTP ile Web Yayıncılığı Nasıl Yapılır?
HTTP protokolüyle web sayfası yayınlamak için bir web sunucusu gerekir. En yaygın kullanılan HTTP sunucu yazılımları şunlardır:
- Apache HTTP Server
- Nginx
- Microsoft IIS
- LiteSpeed
Bu sunucular, 80 portunu dinleyerek gelen HTTP isteklerine karşılık verir. Sunucunun kök dizininde yer alan dosyalar (örneğin index.html), gelen isteklere bağlı olarak ziyaretçilere sunulur.
🔒 HTTP Güvenli mi?
HTTP, verileri şifrelenmeden gönderdiği için güvenli değildir. Bu durum, özellikle şifre veya kredi kartı gibi hassas bilgilerin iletimi sırasında büyük risk oluşturur. Bu nedenle modern siteler HTTPS (HTTP Secure) kullanmaktadır.
🔑 HTTPS Nedir?
HTTPS, HTTP’nin şifreli versiyonudur. 443 numaralı TCP portunu kullanır ve verileri TLS/SSL protokolleriyle şifreleyerek iletir. Bu, veri güvenliği açısından büyük bir fark yaratır.
🚀 HTTP’nin Geleceği: HTTP/2 ve HTTP/3
HTTP/1.1 uzun yıllardır kullanılmasına rağmen, günümüzde daha hızlı ve verimli veri iletimi için HTTP/2 ve HTTP/3 gibi yeni sürümler geliştirilmiştir. Bu sürümler sayesinde:
- Sayfalar daha hızlı yüklenir,
- Ağ trafiği daha verimli kullanılır,
- Mobil kullanıcı deneyimi iyileştirilir.
📌 Sonuç
HTTP ve 80 numaralı port, internetin temellerinden biridir. Her gün milyarlarca HTTP isteği bu port üzerinden iletilir. Ancak günümüzde artan güvenlik tehditleri nedeniyle HTTP yerine HTTPS kullanımı teşvik edilmektedir.
İnternetin nasıl çalıştığını anlamak isteyen herkes için 80/TCP HTTP’nin yapısını ve önemini bilmek büyük avantaj sağlar.
